Preferencyjna stawka podatku VAT. Co każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć?

Jak wiadomo usługi w branży budowlanej podlegają kilku wysokościom i rodzajom opodatkowania. Standardowo wynosi ona 23%. Stawka podatku VAT 8% na usługi budowlane dla osób fizycznych, występuje jedynie w dwóch przypadkach. Jednym z nich jest zlecenie usługi budowlanej wraz ze sprzedażą materiałów budowlanych na 8% VAT,, a drugim jest fakt, że usługa powinna zostać wykonana w nieruchomości zaliczanej do programu mieszkaniowego. Co więc to oznacza w praktyce?

Czego dowiesz się z tego artykułu?

1. W jakich sytuacjach stawka VAT 8% jest możliwa podczas wykonywania prac budowlanych?
2. Na czym polega mechanizm odwrotnego obciążenia?
3. Co to jest budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym?
4. Jakie przepisy regulują stosowanie takiego podatku od usług?
5. Jakie warunki trzeba spełnić, aby potwierdzić wykonanie usługi w budynkach objętych społecznym programem?
6. Jaka jest stawka VAT na usługi budowlane wykonywane przez podwykonawców?
7. W jaki sposób wystawić fakturę VAT za usługę z materiałem?

W jakich sytuacjach stawka VAT 8% jest możliwa podczas wykonywania prac budowlanych? 

W myśl art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług dla dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym stosuje się VAT 8%

Dodatkowo, przedstawiona stawka podatkowa ma zastosowanie m.in. do:

• robót konserwacyjnych dotyczących:
• obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych;
• lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12

Na czym polega mechanizm odwrotnego obciążenia?

Mechanizm odwrotnego obciążenia polega na rozliczeniu podatku od dokonanej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, do której zobowiązany jest nabywca towarów i usług.

Katalog usług, do których zastosowanie ma mechanizm odwrotnego obciążenia to między innymi roboty budowlane związane z wznoszeniem budynków mieszkalnych w tym: prace związane z budową nowych budynków lub przebudową.

Ponadto są to roboty związane z wierceniem studni i ujęć wodnych, przygotowaniem terenu pod budowę. Aby określić czy dana usługa należy do czynności związanych z mechanizmem odwrotnego obciążenia, należy dokonać jej identyfikacji przy pomocy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) na stronie Głównego Urzędu Statystycznego.  
 

Po ich spełnieniu rozliczenie VAT-u staje się obowiązkiem nabywcy. Wystawiana jest faktura, która nie zawiera kwoty podatku, stawki podatku ani kwoty brutto. Zamiast tego na fakturze umieszcza się adnotację o odwrotnym obciążeniu.  

Co to jest budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym?

Aby wiedzieć, czy realizacja zlecenia z preferencyjną stawką VAT jest możliwa, musimy zweryfikować, czy świadczona usługa budowlana dokonywana jest na nieruchomości zaliczanej do społecznego programu mieszkaniowego.

Z art. art. 41 ust. 12a ustawy o VAT wynika, że przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym należy rozumieć:

• obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, Co określa Art 2 pkt 12 ustawy o VAT - obiekty budownictwa mieszkaniowego - to budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11;
• lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, oraz
  obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także
• mikroinstalacje (tj. instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW) funkcjonalnie z nimi związaną.

Podatek VAT na materiały budowlane - ile wynosi?

Ostatnią możliwością na skorzystanie z preferencyjnej stawki podatkowej jest faktura za usługi budowlane dla osoby fizycznej, a konkretnie podatek VAT na materiały budowlane, kupowane przez wykonawcę. Za same materiały klient zmuszony jest zapłacić najwyższą stawkę podatku VAT, czyli 23%. W przypadku zdecydowania się na usługę wraz z zakupem materiałów, sytuacja wygląda inaczej - wykonawca może zastosować stawkę 8% VATU. Sytuacji tego typu jest kilka.

Jak wystawić fakturę za usługę z materiałem?

Sytuacji związanych z wyżej wymienionymi stawkami podatkowymi jest kilka rodzajów:

• Sytuacja, w której ewentualny demontaż zlecenia wiązałby się z przebudową lub generalnym remontem pomieszczenia, firma może potraktować zlecenie jako usługę budowlano-montażową i zastosować stawki VAT na usługi  8%.
• Sytuacja, w której zleceniodawcy dostarczają elementy wykorzystane do wystroju pomieszczenia - takie które można bezinwazyjnie zamontować i zdemontować - zastosują tutaj stawkę VAT 23%.
• Jeżeli firma otrzymuje zlecenie na częściowe wyprodukowanie elementów niezbędnych do zlecenia, a częściowo ma zakupić i dostarczyć elementy od innego producenta, wykonawca wystawi dwie faktury - jedną na 23% za sprzedaż produktów, a drugą na 8% VAT. 

Jakie warunki trzeba spełnić, aby potwierdzić wykonanie usługi w budynkach objętych społecznym programem?

Przedsiębiorca wykonujący usługi budowlane lub remontowo-budowlane, korzystający ze stawki 8% dla usług budowlanych, musi posiadać dowody potwierdzające wykonanie usługi w budynkach objętych społecznym programem.

Jest to niezbędna przy składaniu dokumentów oraz w przypadku kontroli podatkowej. W tym przypadku to wykonawca będzie obciążony odpowiedzialnością. Zgodnie z art. 180 § 1 dowodem jest wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Podstawą jest umowa z nabywcą, która określa warunki jej wykonania: miejsce, czas i sposób wykonania. Ważne jest, aby zawierała ona dane identyfikacyjne stron oraz zakres prac. Należy również podać informacje o powierzchni remontowej czy budowlanej. 

Jaka jest stawka VAT na usługi budowlane wykonywane przez podwykonawców?

Zdarzają się takie inwestycje, w których na jednym placu budowy pojawia się kilku podwykonawców zlecenia. Jak w tym wypadku wygląda sytuacja z rozliczeniem podatku VAT? Zacznijmy jednak od wyjaśnienia definicji podwykonawcy.

Podwykonawca usług budowlanych jest to osoba, która łącznie spełnia dwa warunki:

• wykonuje usługę budowlaną wykazaną w załączniku nr 14 do ustawy o VAT.
• usługa jest wykonywana na rzecz podmiotu innego niż końcowy odbiorca, czyli inwestor.

Jeśli jest kilku podwykonawców tej samej usługi budowlanej, to każdy z nich jest objęty 8% stawką VAT – niezależnie, czy świadczy usługi na rzecz innego podwykonawcy, czy głównego inwestora.

Jak wystawić fakturę za usługę z materiałem? 

Przy okazji tego artykułu, przypomnimy w jaki sposób należy poprawnie wystawić fakturę za usługę z materiałem. Jeżeli przedsiębiorca chce wystawić dla swojego klienta fakturę za usługę wraz z kupnem materiałów budowlanych, odpowiedź jak prawidłowo ją wystawić i rozliczyć, znajdzie w  interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 stycznia 2018 roku.

Wskazane w niej jest, że każda tego typu transakcja powinna być rozpatrywana indywidualnie.  Musimy jednak zwrócić uwagę na kilka aspektów:  

• czy wykonywana jest tylko jedna usługa, a materiały mają tylko charakter pomocniczy, uzupełniający.
• czy sprzedawca dostarcza tylko towar, a usługi mają tylko za zadanie umożliwić nabywcy skorzystanie z nabytku
• czy wykonywanych jest kilka różnych transakcji, które można byłoby wykonać odrębnie. 

Jak możemy wspólnie zauważyć sposobów interpretacji wykonywanego zlecenia oraz jego opodatkowania jest wiele.

Co roku powstają nowe programy rządowe oraz ustawy, które wprowadzają zmiany na rynku budowlanym. Warto, aby każdy przedsiębiorca był na bieżąco, w tych pojawiających się zmianach oraz wiedział, który rodzaj opodatkowania stosować w konkretnych inwestycjach. Mamy nadzieję, że ten artykuł przybliżył Was do tematu podatków VAT.